Oktobar 2019
Uvidom u Akcioni plan za realizaciju prioriteta Analitičkog izvještaja Evropske komisije koji je usvojen ove sedmice na sjednici Vijeća ministara BiH evidentno je da institucije u BiH neće ozbiljno pristupiti nastavku procesa evropskih integracija u narednih 7-8 mjeseci koliki je period implementacije Akcionog plana.
Akcioni plan niti u jednoj mjeri ne tretira prioritete iz Mišljenja Evropske komisije koji se odnose na demokratsko funkcionisanje institucija. Evropska komisija je u svom Mišljenju o aplikaciji Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji istakla pet (5) prioriteta u ovoj oblasti, te je ovo ujedno i prva oblast koja je tretirana u pratećem Analitičkom izvještaju.
Napominjemo, u pitanju su provođenje izbora u skladu sa preporukama OSCE-a/ODIHR-a i Venecijanske komisije, transparentnost finansiranja političkih stranaka, te održavanje lokalnih izbora u Mostaru. Zatim, usvajanje nacionalnog programa za usvajanje evropske pravne stečevine (acquis-a), te funkcionalnost Parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje koji je već skoro četiri (4) godine u blokadi čime BiH krši Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom.
Među ovim prioritetima su i ustavne promjene koje bi trebale obuhvatiti jasniju podjelu nadležnosti između nivoa vlasti, uvođenje mogućnosti da država privremeno preuzme nadležnosti nižih nivoa vlasti u posebnim slučajevima, samostalnost VSTV-a, reformu Ustavnog suda, uspostavu pravosudnog tijela za tumačenje prava u cijelojoj BiH, izvršenje grupe presuda Sejdić/Finci, te ukidanje prava veta u organima zaduženim za provedbu acquis-a.
Akcioni plan ne sadrži ni jasne korake nužne za „unapređenje okruženja pogodnog za pomirenje kako bi se prevazišlo nasljeđe rata“, što je još jedan od istaknutih prioriteta Evropske komisije.
Akcioni plan potpuno ignoriše i prioritet iz Mišljenja Evropske komisije koji se odnosi na provođenje Zakona o zabrani diskriminacije i Zakona o ravnopravnosti spolova. Takođe, nijedna mjera ne tretira prioritet Evropske komisije u vezi sa unapređenjem zaštite i inkluzije ranjivih grupa, poput osoba sa invaliditetom, djece, LGBTI osoba, pripadnika romske zajednice i dr.
Od ukupno 729 usaglašenih mjera iz Akcionog plana, samo 208 tretira prioritete iz Mišljenja Evropske komisije o aplikaciji Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji, 86 mjera tretira ekonomski razvoj i konkurentnost, a ostalih 435 mjera tretira sposobnost preuzimanja obaveza članstva. Imajući ovo u vidu, Vijeće ministara BiH je očigledno pogrešno posložilo prioritete za ovu fazu pristupanja Evropskoj uniji.
Sam kvalitet pojedinih mjera je posebno diskutabilan, poput mjere koja bi trebala dovesti do ukidanja segregacije u obrazovanju. Ova mjera uopšte ne pominje riječi „segregacija“ ili „diskriminacija“, već se na isto referiše kao na „prevladavanje problema“, što se namjerava postići održavanjem sastanaka kantonalnih i lokalnih vlasti.
Ovako loše definisane mjere su produkt neefikasnosti mehanizma koordinacije u kojem svaki od preko 1.000 državnih službenika koji učestvuju u njegovom radu mogu blokirati reformske procese na putu evropskih integracija.
Imajući u vidu da još uvijek nije imenovano novo Vijeće ministara BiH nakon Opštih izbora 2018. godine, da je Parlametnarna skupština BiH u blokadi i bez zasjedanja i da vlast nije formirana ni u Federaciji BiH, te ako tome dodamo činjenicu da se od 729 usaglašenih mjera njih čak 535 (preko 70%) odnosi na ova dva nivoa vlasti, rok za implementaciju Akcionog plana je vrlo nerealan.
Inicijativa za monitoring evropskih integracija Bosne i Hercegovine